Γραμματικοπούλου, Χριστίνα (2022), ‘Επιτελεστικός ακτιβισμός και αισθητική της φεμινιστικής αντίστασης’, στο: Ελπίδα Καραμπά, Ίρις Λυκουριώτη (επιμ.), Φεμινιστικές θεωρίες, Αισθητικές Πρακτικές και Παγκοσμιοποιημένες Τεχνολογίες, Βόλος: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Θεσσαλίας & Κέντρο Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στον Δημόσιο Χώρο
Η αυξανόμενη γυναικεία καταπίεση έχει οδηγήσει σε ενδυνάμωση του φεμινιστικού κινήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, εκτός του ότι καταλαμβάνουν τον ίδιο ιδεολογικό χώρο -υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης και κατά του καπιταλισμού- μοιράζονται παρόμοια συνθήματα, σύμβολα και αισθητική. Αυτό είναι ένα συχνό φαινόμενο σε έναν υβριδικό πολιτικό χώρο που είναι ψηφιακός και φυσικός ταυτόχρονα, το συναντούμε άλλωστε τόσο στα κοινωνικά κινήματα όσο και στον ακροδεξιό χώρο. Είναι γεγονός ότι ένα ισχυρό μήνυμα και μια ξεχωριστή αισθητική μπορούν να βοηθήσουν ένα κίνημα να αποκτήσει ιικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να ισχυροποιηθεί. Μέσα σε αυτό το πνεύμα, τα επιτελεστικά στοιχεία μπορούν να συμβάλουν στην διάδοση ενός κινήματος στους δρόμους και τις ψηφιακές πλατφόρμες.
Η παρούσα ανάλυση έχει ως κεντρικό θέμα την αισθητική των φεμινιστικών διαμαρτυριών των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, εστιάζοντας στα κινήματα για ασφαλή έκτρωση, κατά της βίας και της γυναικοκτονίας, από την Λατινική Αμερική μέχρι την Ευρώπη. Με βάση τη θεωρία της Judith Butler για την ευαλωτότητα (vulnerability) και την αντίσταση, θα δούμε πώς τα κινήματα αυτά έχουν διαδοθεί παγκοσμίως, χτίζοντας δίκτυα γυναικείας αντίστασης και αλληλεγγύης. Θα μελετήσουμε την επίδραση της ποπ κουλτούρας στις ψηφιακές ετικέτες, τα σύμβολα, τα συνθήματα και την αισθητική αυτών των διαδηλώσεων, καθώς και την διάδοση αυτής της αισθητικής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον επιτελεστικό ακτιβισμό και τη σχέση του με την φεμινιστική καλλιτεχνική επιτέλεση. Η μελέτη παραδείγματος της επιτέλεσης “Ένας βιαστής στο δρόμο σου” (Un violador en tu camino) της ομάδας Las Tesis και της ιικής της διάδοσης ανά τον κόσμο, θα δείξει πώς τα φαινόμενα αυτά διαδίδονται και ενδυναμώνουν το φεμινιστικό κίνημα.
Μια αντίσταση που δομείται με ροζ γκλίτερ και μαύρα μαντήλια στα μάτια.